Гитарата е еден од најмоќните инструменти кога станува збор за изразување емоции. Со своите жици таа може да создаде тивки, смирувачки звуци, и силни, енергични акорди. Затоа гитарата често ја нарекуваат „глас на душата“.Акустичната или класичната гитара, свирена нежно, со бавни мелодии, може да го намали стресот и вознемиреноста. Таквата музика го успорува пулсот и го поттикнува телото да се релаксира. Многумина ја слушаат гитарата како „музика за душа“ кога сакаат да се релаксираат по напорен ден.
Во свет исполнет со брз ритам, притисоци и секојдневни предизвици, сè повеќе луѓе бараат природни начини за смирување на умот и намалување на анксиозноста.
Еден од наједноставните, и најефикасните методи се крие во музиката, и изучувањето на некаков инструмент со вистински ментор,композитор, професор по гитара.
Бранко Вељановски е основач на музичкo едукативниот центар ENSO и ENSO ACADEMY каде несебично го пренесува своето знаење и не е само школо за гитара,ова е катче каде сите членови се како едно семејство.Тој ја користи школската гитара (класичната) кој тој често знае да каже (ова е обичен предмет направен со многу љубов од парче дрво и малку метал/жици) исто така е член и основач на два бенда веќе добро познати во нашата држава и нашиот регион и македонското познато трио BDM и бендот Concepts of one.
Знаењето пренесено со љубов кон музиката и изучување на мали деца и возрасни со повеќе од 600 клиенти љубители на гитарата каде исцрпно и со многу љубов тој го пренесува своето знаење.
Првенствено советува за важноста на правилна поставеност на телото, и самата анатомија .
Кој со своите методи и со правење на вежбите за левата и десната рака ги зајакнува тетивите како и начинот на размислување при изучување на инструментот.
Овие вежби се дел од неговиот уникатен метод и модел на работа и едукација, преку кои им помага на своите ученици да можат првенствено да ја разберат, а потоа и совладаат и придобијат гитара како дел од себе и да знаат како да размисливаат како вистински гитаристи, изведувачи па и како композитори.
Тој советува на правилно седење (постура) со исправен грб, без превиткување,двете стапала цврсто да стојат на подот,гитарата се поставува на левата или десната нога, зависно од стилот и удобноста на ученикот. Се користи столче за нога се внимава на зглобовите на ,рацете / лактите треба да бидат опуштени, без непотребна напнатост.
Вежбите се составен дел како за прстите на рацете,вежбање на скали за подобра подвижност како и вежби за ритам со користење на метроном,и уште еден важен сегмент тоа е синхронизирање на телото и умот,преку координација на левата и десната рака,фокус на правилен тон а не само брзина. Методот на континуирано вежбање не е само учење ноти или акорди – тоа е и процес на подобрување на концентрацијата, држењето на телото и емоционалната самосвест. И секако одмор или кратки паузи за да се избегне напнатост. Подобро е редовно и кратко вежбање отколку долги и исцрпувачки сесии.
Како гитарата влијае врз стресот и анксиозноста?
Музиката особено звукот на гитарата, имаат длабоко влијание врз нашата психа и емоционална состојба. Ова влијание е комплексна мешавина од невролошки реакции, акустични карактеристики на инструментот и нашите лични и културни асоцијации. Еве неколку клучни начини на кои звуците од гитара влијаат на нашето расположение.
Звукот на гитарата, со својата богата палета на тонови, може да го стимулира ослободувањето на допамин, што ни го подобрува расположението и ни дава чувство на среќа.
Исто така, музиката може да го намали нивото на кортизол (хормонот на стресот) и да го зголеми нивото на серотонин и окситоцин, што придонесува за чувство на смиреност, поврзаност и благосостојба.
Специфичните карактеристики на гитарскиот звук се директно поврзани со различни емоции,различните типови гитари имаат уникатна боја на тонот што предизвикува различни чувства.
Акустична гитара: Нејзиниот звук често асоцира на носталгија, интимност и смиреност. Совршена е за балади, фолк и класични мелодии што создаваат мирна и релаксирачка атмосфера.
Електрична гитара: Нејзиниот моќен звук е поврзан со енергија, бунтовност и возбуда. Се користи во рок, метал, блуз, џез како и во најмодерните моментално жанрови кои можат да ослободат адреналин и да ни дадат чувство на сила и моќ,која носи неверојатна магија.
Брзината и ритамот на свирење на гитара имаат големо влијание врз нашето расположение. Брзите рифови и солажи во рок или хеви-метал музиката можат да предизвикаат чувство на возбуда, енергија. Правилната употреба на хармонијата и мелодија и употребата на одредени акорди и мелодиски линии директно влијае на нашето расположение.
Дурски акорди се користат за создавање весела, светла и оптимистичка атмосфера.
Молските акорди често се користат за да се предизвикаат тага, длабочина и сериозност.
Звуците од гитара не се само ноти и акорди. Тие се комплексен систем на емоционални сигнали кои влијаат на нашиот мозок, тело и дух. Комбинацијата од научни реакции, акустични карактеристики и длабоки лични асоцијации ја прави гитарата еден од најмоќните инструменти за изразување и предизвикување емоции.
Истражувањата покажуваат дека свирењето гитара може да го намали нивото на кортизол – хормонот на стрес. Самата физичка активност на свирење, комбинирана со мелодиите, и правилниот пристап на овој професор создава терапевтски ефект.
Кога на тоа ќе се додадат одредени акорди и тоналитети, се добива дополнително смирување. Меките хармонии го релаксираат умот, а ритамот – особено кога се користи со десната рака – ги стимулира нашите чувства и емоции, овозможувајќи да се ослободат потиснати чувства и напнатост. Секоја жица на гитарата може да биде пат кон нашата внатрешност. Одредени акорди носат тага, други радост, а трети баланс и смиреност. Со правилен избор на хармонии, можеме да создадеме лична „музичка терапија“ која ни помага да се ослободиме од негативната енергија
Може ли свирењето гитара да се користи како форма на медитација или терапија?
Музиката има длабока врска со емоциите. Свирењето гитара може да понуди силен излез за изразување на чувства кои можеби ви е тешко да ги искажете со зборови.
Енергична песна може да ви помогне да ја ослободите фрустрацијата или лутината додека пак свирењето нежна, меланхолична мелодија може да ви помогне да се справите со тагата,свирењето на вашата омилена песна може веднаш да ви го подобри расположението. Создавањето и изведувањето музика се директен пат за канализирање на емоциите, што е клучен дел од многу терапевтски практики.
Ова се случува често кога свирите гитара. Кога вежбате, ги надминувате првичните потешкотии, а вештините стануваат интуитивни. Како што ќе напредувате, ќе се најдете во ситуација каде што музиката тече од вас без свесен напор. Оваа состојба е многу слична на состојбата на длабока медитација и е исклучително корисна за менталното здравје.
Повторувачките движења на рацете и фокусот на дишењето додека се свири може да имаат смирувачки ефект врз нервниот систем.
Позитивни невролошки ефекти кај свирењето музика ослободува допамин, невротрансмитер поврзан со чувството на задоволство и награда, што дополнително придонесува за чувството на среќа и релаксација.Свирењето гитара не е само начин на правење музика, туку и начин на поврзување со себеси, ослободување од стресот и наоѓање мир во сегашниот момент.
Дали ритамот на гитарата може да го синхронизира пулсот или да помогне за намалување на крвниот притисок?
Слушањето и свирењето на гитара го подобруваат кардиоваскуларното здравје, особено ако редовно се одвојува време за тоа и секако да се комбинира со здрава исхрана и движење. Ритамот од гитарата и самото свирење можат да имаат позитивно влијание врз кардиоваскуларното здравје – иако е индиректно, преку психофизиолошки механизми. Слушање музика со мирен ритам (на пример бавна акустична гитара), дишењето и срцевиот ритам имаат тенденција да се синхронизираат со неа. Тоа води кон намалување на крвниот притисок и стресот. Кога се свири гитара, телото влегува во состојба слична на „активна медитација“. Се фокусираш, дишеш подлабоко и ритмички, што позитивно влијае на срцето. Самото свирење е и лесна физичка активност (седиш правилно, ги движиш рацете, често дишеш подлабоко). Тоа придонесува за подобра циркулација. Ако свириш ритмично и редовно, мозокот го прилагодува нервниот систем така што се балансира симпатикусот (стрес, забрзано срце) и парасимпатикусот (смиреност, регенерација).
Како различни стилови (класична, фламенко, рок) различно влијаат на срцевиот ритам?Истражувањата во областа на психологијата на исхраната покажуваат дека околината во која јадеме има големо влијание врз нашето однесување, а музиката игра клучна улога во креирањето на таа атмосфера. Темпото, јачината и стилот на музиката директно влијаат на нашиот нервен систем, што пак се одразува на тоа колку брзо јадеме и какви избори правиме.
Мирната, инструментална музика од гитара (како класична гитара, џез или бавен блуз) создава атмосфера на опуштеност и смиреност.
Кога се чувствуваме мирно, имаме можност повеќе да се фокусираме на чинот на јадење. Полесно ги забележуваме вкусовите, текстурите и мирисите на храната. Оваа свесна исхрана ни помага да уживаме во секој залак, да се чувствуваме посити побрзо и да ја слушаме потребата на нашето тело, што води до поздрави избори.
Темпото на музиката несвесно влијае на нашата исхрана. Бавна,релаксирачка музика нè охрабрува да џвакаме подолго и да правиме паузи помеѓу залчињата, што му дава време на мозокот да регистрира дека сме сити.
Затоа, акустична гитара или нежни мелодии се одличен избор за оброк, бидејќи создаваат атмосфера која го поддржува здравото и свесно јадење.
Дали енергичната рок-гитара го стимулира апетитот за одредени видови храна?
Енергичната рок-гитара, со своето брзо темпо, силен ритам и висока јачина на звукот, има сосема спротивен ефект.
Забрзување на темпото на јадење како што бавната музика нè забавува, така и брзата музика нè забрзува. Луѓето несвесно го синхронизираат своето однесување со темпото на музиката, што води до побрзо јадење и голтање на храната. Ова може да го попречи сигналот за ситост што мозокот го испраќа, што значи дека ќе јадеме повеќе пред да почувствуваме дека сме сити. Енергична и гласна музика може да создаде атмосфера на возбуда и адреналин. Во ваква средина, луѓето често се помалку свесни за своите избори и се склони кон повеќе консумирање на храна. Ова се однесува особено на грицки, брза храна и пијалоци со многу шеќер. Не е дека рок-гитарата директно „стимулира апетит“ за пица или хамбургери, туку дека ја создава психолошката состојба која е погодна за такви, помалку здрави, избори.
Гласна музика може да го одвлече вниманието од вкусот и мирисот на храната, со што се намалува уживањето и се зголемува веројатноста за прејадување.Затоа, иако слушањето рок-гитара може да биде многу пријатно искуство, тоа може да не е најдобар избор за време на оброк доколку сакате да се храните свесно и да ја контролирате количината.
Дали гитарата може да помогне кај луѓе со депресија или осаменост? Како се користи гитарата во музикотерапија
За пациентите со анксиозност, главната цел на музикотерапијата е да се намали стресот, да се воспостави чувство на сигурност и да се помогне во регулирањето на емоциите.
Бавните, предвидливи ритми на гитарата можат да го забават отчукувањето на срцето и да го смират нервниот систем. Терапевтот често користи едноставни, повторувачки акорди кои создаваат чувство на сигурност и мир.
Пасивната терапија, каде што пациентот само слуша, може да се комбинира со длабоко дишење. Мекиот, топол звук на акустичната гитара ги смирува и го одвлекува вниманието од вознемирувачките мисли.
Активното свирење на гитара, дури и ако е само едноставно, му овозможува на пациентот да ги изрази своите чувства на невербален начин. Хроничната болка често е поврзана со анксиозност, депресија и стрес,музиката може да помогне во намалувањето на перцепцијата на болката и да го подобри квалитетот на животот.
Звукот на гитарата го пренасочува фокусот од болката кон музиката. Кога мозокот е ангажиран со слушање, процесирање и создавање музика, помалку ресурси се достапни за перцепцијата на сигналите за болка.
Слушањето на музика што му се допаѓа на пациентот, како и самото свирење, може да го поттикне ослободувањето на ендорфини – природни аналгетици на телото.
За пациенти со болки во рацете или зглобовите,нежното свирење може да биде форма на нежна физикална терапија, која ги подобрува моторичките вештини без да предизвика преголем напор.
Музикотерапијата е се почесто вклучена во програмите за кардијална рехабилитација.
Високото ниво на стрес е клучен фактор за срцеви заболувања. Релаксирачката гитарска музика може значително да го намали крвниот притисок и отчукувањата на срцето. Ова им помага на пациентите да се чувствуваат помирно и посигурно.
Терапевтот може да го користи темпото на музиката за да ги води пациентите низ вежби за дишење, што е клучно за контрола на анксиозноста и подобрување на кардиоваскуларното здравје.
Срцевите проблеми често доаѓаат со чувство на страв, тага или несигурност. Гитарата служи како средство за комуникација и самоизразување, помагајќи им на пациентите да се справат со овие емоции на безбеден начин.
Гитарата е многу повеќе од музички инструмент во терапијата. Таа е алатка која го поврзува умот и телото, помагајќи им на луѓето да најдат релаксација, да се справат со болката и да ги регулираат своите емоции. Нејзиниот топол и сестран звук ја прави идеален сојузник во процесот на лекување.